■ عبدالرضا تربتی مهراوه
خبرگزاری صدای افغانستان: در حالیکه گفته میشود یکی از مهمترین اهداف تهران در همراهی با طالبان حفظ حقوق شیعیان افغانستان است، اما پس از قریب سهسال از گذشت حاکمیت امارت، شیعیان همچنان در مخوفترین وضعیت تاریخی خود قرار داشته و طالبان بزرگان آنها را بازی میدهند.
هزاران تن از شیعیان از دهکدههای اجدادی خود در ولایات دایکندی، غزنی، شرق استان غور، بخشهایی از استان بغلان[گوهرگان]، ارزگان و حتی برخی معدود روستاهای شیعه نشین در استانهای هلمند و زابل کوچانده شده، خانهها و زمینهایشان توسط امارت به زور تصرف و به کوچیها یا پشتونهای ناقل تحویل شده است. اغلب این تصرفات در سال نخست حاکمیت امارت، با ظاهر ادعاهای حقوقی طرح و از رسانهای شدن آنها پیشگیری شد.
با این احوال، امارت از یکسو میداند که نظر به محاط بودن در خشکی، بسیار به تجارت با همسایگان، به ویژه ج.ا.ا متکی است. این اتکا حالا که آنها با پاکستان گلاویز شدهاند بیشتر هم شده است. اما از سوی دیگر آنها در ذات خود با بنیانهای فکری حاکم بر تهران تضاد دارند. از همین فشار بر شیعیان بگیرید تا حذف تعطیلی همزمان عاشورا و نوروز، ندادن حقابه ایران حتی در ترسالیها، گماشتن مولوی "اسلامجار" به عنوان استاندار مهمترین استان هممرز با ایران که اصلیترین گمرک میان دو کشور، یعنی "دوغارون" در آن قرار دارد. اسلامجار کسی است که آشکارا شیعیان را یک فرقه و موسس آن را یک یهودی میداند.
برگردیم به روابط شیعیان افغانستان با امارت در همین مدت، از کوچاندن، غصب زمینها، دستگیری چهرههای موثر، دستگیری و شکنجه زنان و دختران، محدودیت برگزاری مراسم و محافل، بستن دفاتر مراجع تقلید شیعه و...بگیرید تا حذف فقه رسمی آنها از مراجع قضایی و حتی عدم تدریس در دانشگاهها و خلاصه انکار موجودیت آنها در افغانستان، به طوریکه یک وزیر طالبان میگوید در اینجا فقط باورمندان فقه حنفی زندگی میکنند!
در چنین شرایطی تهران به جای پاسخگو کردن امارت و سعی در وادار کردن آنها به تصحیح رفتارشان، مرتب در حال عقبنشینی است. در حالیکه طالبان از تمام ابزار فشار خود بر ج.ا.ا سود میبرد، تهران حرف از اثبات برادری میزند. اینکه این رفتار چه بر سر سیاست خارجی ج.ا.ا خواهد آورد در اینجا محل بحث ما نیست. اما بیتردید این وضعیت روز به روز باعث تضعیف موقف شیعیان، زبان فارسی و هرآنچیزی در افغانستان است که اشتراکاتی با ایران دارد.
حالا با اوصافی که آمد، اظهارات تازهی استاد "محمد اکبری" معاون شورای علمای شیعه افغانستان قابل فهم میشود. با این تذکر که او از همراهترین چهرههای شیعی افغانستان با طالبان بوده است. حتی در رأس هیاتی به نجف رفت تا نظر مرجعیت شیعیان را برای همراهی شیعیان افغانستان با امارت جلب کند و موفق هم شد. با این همه او میگوید: خواستها و مطالبات جامعه تشیع به صورت کتبی و شفاهی به مقامهای طالبان رسانده شده است؛ اما همواره از سوی این گروه بیپاسخ مانده است!
آقای اکبری در گفتوگو با تلویزیون تمدن گفت نشستها و مراودات با طالبان ادامه خواهد داشت تا مطالبات جامعه شیعه افغانستان دنبال شود. آقای اکبری ابراز امیدواری کرده که طالبان به مطالبات شورای علمای شیعه افغانستان پاسخ مثبت دهد. اما سه سال است این کوچکترین روزنی در این امیدواری گشوده نشده، بلکه روزنهای اندک موجود در گذشته نیز در حال بسته شدن است!
همزمان حسین عالمی بلخی، سخنگوی شورای علمای شیعه افغانستان نیز در گفتوگو با این رسانه تأیید کرده است که مطالبات شیعیان بارها به طالبان رسانده شده؛ اما هیچ اقدام عملی نشده است. جالب است این خواستها بسیار اندک و قابل دسترسیاند. اما طالب نمیپذیرد. اساسیترین این مطالبات، رسیمت یافتن مذهب جعفری در رژیم طالبان، تدریس فقه جعفری در دانشگاهها و مکتبها برای دانشجویان و دانشآموزان اهل تشیع و مشارکت معنادار شیعیان در دستگاههای حکومتی است.
نتیجهگیری؛ نظر به آنچه آمد باید پذیرفت که شیعیان افغانستان روزهای سختی را میگذرانند. اما امید آنها به ایران به عنوان اسباب چانهزنی با حاکمیت برای کسب حداقل حقوق، به یاس بدل شده است. تهران نمیتواند یا نمیخواهد در این رابطه نقش موثری ایفا کند. وقتی آنها برای مهمترین امور مربوط به خود در مقابل طالبان کوتاه میآیند، حتما برایشان فشار بر امارت برای تامین حقوق شیعیان سخت و ناممکن خواهد بود. شیعیان افغانستان در این نقطهی عطف تاریخی باید در کنار همراهی ج.ا.ا به فکر یافتن راههای تازه و موثری باشد که لااقل بتواند از پیشروی بیشتر امارت برای حذف کامل آنان از جامعهی افغانستان پیشگیری کند. اگرنه با ادامهی این روند، روزهای تاریکی در انتظار آنهاست. https://panjshirnews.com/vdcg.n9wrak93qpr4a.html
panjshirnews.com/vdcg.n9wrak93qpr4a.html
