از مرگ تا مرگ | پنجشیرنیوز

■ فاطمه خاوری[ژورنالیست ایرانی]
نیمی از صورتش نیست، یک چشم ندارد، با مین‌های کنار جاده‌ای طالبان مجروح شده است. او و هم‌سنگرانش را وقتی دستگیر کردند که بلوک‌های یک ساختمان را در اسلامشهر تهران روی هم می‌گذاشتند تا خانه‌ای برای یک ایرانی بسازند. یک نفر از آنان در اتوبوس راهی کلانتری، کارت نظامی‌اش را میان دست‌هایش گرفته است و برایم می‌فرستد. دست‌هایی که در عکس ارسالی، زخم‌ها و پینه‌های ناشی از کار سخت این دو، سه سال کاملا آشکار است.

آنها امیدوار بودند. در تمام مسیر، گاهی که می‌توانستند موبایل‌هاشان را روشن کنند، زنگ می‌زدند و موقعیت‌شان را اعلام می‌کردند. اسلامشهر، کلانتری، زیر باران یک‌ریز بیستم اسفند در خیابانی در تهران، اردوگاه عسگرآباد ورامین، اردوگاه سفیدسنگ و در نهایت، اتوبوسی که جاده سفیدسنگ تایباد را در می‌نوردید و زنگ‌ها و پیگیری‌های مکرر نتوانست متوقفش کند.

با تمام تلاش‌هایی که انجام شد، او و چندین نظامی دیگر که بیشترشان مجروح جنگی بودند، رد مرز شدند. این نخستین بار نیست که نظامیان و همچنین شبه نظامیان و چریک‌های جبهه مقاومت با وجود مدارک و مستنداتی که دلالت بر این دارد که جان‌شان در خطر است، رد مرز می شوند. نظامیان ارتش افغانستان و بسیاری از چریک‌ها و مقاومت‌گران جبهه مقاومت پس از سقوط افغانستان به کشورهای مجاور مانند پاکستان، تاجیکستان، ترکیه و ایران پناه آوردند.

با روی کار آمدن طالبان با وجود اعلام عفو عمومی، زندگی کارمندان عالی رتبه و کارمندان ادارات دولتی و نظامیان و نیروهای پلیس زن و مرد به خطر افتاده است. حالا شرایط به گونه‌ای تغییر یافته است که حتی نظامیانی که علاوه بر دارابودن کارت معتبر اشتغال در نهادهای امنیتی و نظامی دولت پیشین افغانستان، با ویزای مدت دار اقامت در ایران هم ردمرز می‌شوند.

شمار زیادی از آنها که ردمرز می‌شوند، پس از عبور از مرز ایران و ورود به خاک افغانستان ناپدید شده‌اند و با وجود پیگیری خانواده‌ها و هم‌رزمان‌شان تاکنون هیچ نشانی از آنها نیست. تعدادی با وجود داشتن امان‌نامه و عفو طالبان تیرباران شده‌اند، یا پس از گذشت چند روز بازگشت از ایران، شناسایی و آماج حملات گروه‌های مسلح طالبان قرار گرفته و کشته شده‌اند. با وجود تلاش برای گفت وگو با خانواده‌ی نظامیانی که پس از رد مرز کشته شده‌اند، امکان صحبت با آنها به دلیل تهدیدات طالبان فراهم نشد.

شماری از آنها که رد

مرز می شوند، سر از زندان‌های طالبان درمی‌آورند و برای اعترافات اجباری و معرفی هم‌رزمانشان زیر شدید و غیرانسانی‌ترین شکنجه‌ها قرار می‌گیرند. چنان‌که گاهی جان‌شان را زیر لت و کوب و شکنجه‌های قرون وسطایی عمال امارت، از دست می‌دهند. پیکرهایی که جاهای سوختگی در آنها آشکار است، پاهایی که با دریل برقی سوراخ شده‌اند، دندان ها و ناخن‌های کشیده شده، ازدواج و نکاح اجباری فرزندان دختر آنها و اختطاف و آدم‌ربایی فرزندان ذکور نظامی‌ها از نمونه شکنجه‌هایی است که طالبان علیه کسانی که مظنون به همکاری با جبهه‌ی مقاومت یا ارتش سابق هستند، اعمال می‌کنند؛ اخباری که اغلب، زینت بخش خبرگزاری‌های بی تفاوت دنیا هم قرار نمی‌گیرد، و گاهی که بگیرد هم هیچ واکنش موثری در پی ندارد.

سازمان ملل متحد و دیده‌بان حقوق بشر، بارها کشتار، ناپدیدسازی اجباری، بازداشت و شکنجه‌ی نظامیان و نیروهای پیشین دولت افغانستان را تایید کرده‌اند. گرچه طالبان به طور رسمی و قطعی هرگونه شکنجه و کشتار نظامیان پیشین در افغانستان را رد کرده است.

شماری از آنها که نتوانستند جان به در ببرند، زندگی مخفیانه‌ای در افغانستان دارند؛ اما آنان نیز، بخت چندان یارشان نیست. یا از سختی روزگار پس از سقوط، دست به خودکشی می‌زنند و به زندگی خود پایان می‌دهند یا با گزارش خبرچینان طالب که حتی راننده‌های تاکسی‌های شهری و بین شهری را برای شناسایی آنها مامور کرده‌اند، به دام می‌افتند.

آنها که به ایران آمدند، با وجود دارا بودن تخصص‌ها و توانایی‌های نظامی و درجات بالا، رو به کارگری آوردند. کارهای ساختمانی که گاه هست و گاه نیست، گاهی هم با شدت گرفتن موج دستگیری حتی برای خرید نان هم از خانه خارج نمی‌شوند. آنها با فقر و تنگدستی روزگار می‌گذرانند. کودکان‌شان نمی‌توانند به مدرسه بروند. در صورت نیاز، امکان استفاده از خدمات بهداشتی و درمانی را به دلیل نداشتن استطاعت مالی ندارند. اما از این شرایط گله‌ای نمی‌کنند؛ زیرا در مقابل حفظ جان‌شان، حاضرند سختی‌های زندگی را تاب بیاورند. اما قوانین اقامت در ایران، هر روز که می‌گذرد، سخت گیرانه‌تر می‌شود.

پیش از این با ارایه کارت نظامی و مصاحبه و گفت‌وگو در اردوگاه‌ها که از سوی نیروهای امنیتی و انتظامی انجام می‌شد، از بند رها می‌شدند. اما مدتی است با فشار افکار عمومی و انتشار اخبار و روایات تاییدنشده و غیررسمی درباره‌ی مهاجران که گاه و بی‌گاه از سوی چند خبرنگار دارای سمت وسو منتشر شده است، بر آتش مهاجرستیزی دمیده است؛ به طوری که زندگی برای آنان که خود را پاسبانان حوزه تمدنی فارسی می‌دانند و با فارسی‌زدایی و ستیز طالبان با فرهنگ و تمدن دیرینه‌ی سرزمین‌شان مقابله می‌کنند، دشوار و طاقت فرسا شده است. این‌ها تنها بخشی از واقعیت‌های زندگی نظامیان افغانستانی در ج.ا.ایران است.

شماری از آنها از ناملایمات و تنگناهای زندگی و معیشت بسیار سخت که امکان کار و تامین هزینه‌های

سنگین زندگی را در اینجا از آنان گرفته است، خودخواسته به زندگی خود پایان می‌دهند. شماری هم که ناگزیر به کار دست‌فروشی و خرده‌فروشی در شهرهای خودشان مشغول بودند، بی‌خبر از همه‌جا، ناگهان هدف گلوله افراد مسلح طالبان قرار گرفتند و کشته شدند. بعضی از آنها هم در راه رسیدن به ایران هنگامی که سوار ماشین‌های شوتی قاچاق‌برها بودند، با تصادف جاده‌ای ازبین‌رفتند.

محمد به همراه پسر 9 ساله اش یوسف، یکی از آنهاست که خود و فرزندش در راه هرات به ایران کشته شدند و دیگر اعضای خانواده که خردسال بودند، همراه مادرشان به شدت زخمی شدند. ملک فیصل دیگر نظامی ارتش افغانستان است که در راه رسیدن به ایران، همسر، نوزاد و کودک چهارساله‌اش را از دست داده است. آنها در جاده سراوان به خاش سوار ماشین‌های شوتی قاچاق‌بر بودند که جان فرزندان و همسرش گرفته و خودش مجروح شد. او هم اکنون در تنهایی، ساکن یکی از شهرهای اطراف تهران است.

هانیه و مدینه سه و شش ساله، بازمانده خانواده‌ی حسینی ساکن "بندامیر" ولایت بامیان، در جاده نیمروز به زاهدان پدر نظامی، مادر و خواهر 16 ساله‌اشان را از دست داده‌اند. یک نظامی دیگر زندگی مخفیانه‌ای دارد و از هراس دستگیری، شب‌ها در کارگاه‌های کوچکِ دوخت و دوز و خیاطی کار می‌کند.

بارها طالبان به او پیشنهاد بازگشت و عفو عمومی داده‌اند، اما با توجه به بازگشت برخی از هم‌سنگران جوانش که وعده‌ی طالب را پذیرفتند ولی در نهایت در زیر شکنجه‌ی این گروه جان دادند، تاکنون به آنها پاسخی نداده است. البته اگر بخت یارش باشد و در روزهای آینده با شدت گرفتن موج دستگیری‌ها، مانند هم‌سنگرانش رد مرز نشود.

مصایب آنها که سر کار می روند، هم کم نیست. با توجه به این‌که آنها هیچ گاه کار ساختمانی نکرده‌اند، حالا مجبور به کارگری در ساختمان‌هایی هستند که اغلب بلندمرتبه و چندطبقه است. روزهای آخر امسال، احمد اهل کاپیسا که روزه‌دار بود، از بالای ساختمانی که در آن کار می‌کرد، در حالی که به وقت اذان مغرب چیزی نمانده بود، سرش گیج رفت، سقوط کرد با بدنی متلاشی، درجا مرد.

غلام از ولسوالی پل‌حصار اندراب، ضابط (افسر) بخش محافظت عامه، چند روز پیش، هنگامی که قصد انتقال یک قطعه آهن شش متری به بالای ساختمان نیمه کاره را داشت، بر اثر برخورد آهن به تیر برق فشار قوی، دچار مجروحیت و سوختگی شدید و قطع پای‌چپ شده است. کارفرما به جای جبران خسارت و کمک به او که بخشی از دست‌ها، پاها و بدنش ذوب شده است، تا کنون تنها دنبال اخذ رضایت نامه بوده است.

شمار کشته شدگان نظامیان به دست طالبان بیشتر از تعدادی است که معمولا اعلام می‌شود؛ اما به دلیل آنکه استخبارات طالبان گزارش‌های مربوط به جنایات‌شان و کشتن نظامیان دولت پیشین به دست افراد خود را در رسانه‌های اجتماعی داخلی و خارجی رصد می‌کنند، خانواده‌های قربانیان با هراس از کشته شدن خویش، پیکرهای خون آلود بستگان خود را پس از تحویل، سراسیمه به خاک می‌سپارند و به خانه بازمی‌گردند. این‌گونه است که بخش بزرگی از جنایات طالبان به ویژه کشتار نظامیان پیشین پنهان می‌ماند. https://panjshirnews.com/vdce.n8xbjh8fv9bij.html